Naar aanleiding van de escalatie van de politieke situatie in Venezuela, waar een door de VS en andere staten gesteunde staatsgreep dreigt, publiceerde een aantal Latijns-Amerikaanse academici en sociale actoren een verklaring. Omdat wij menen dat hierin een interessant standpunt wordt weergegeven, dat ingaat tegen het bij ons geldende zwart-witdenken en vertrekt vanuit de essentiële bekommernis van de soevereiniteit van het Venezolaanse volk, hebben wij het initiatief genomen deze verklaring te vertalen, in de hoop dat deze ook in Vlaanderen het debat zal voeden.
Internationale Verklaring tegen imperialistische interventie in Venezuela en voor een democratische oplossing door en voor de Venezolaanse bevolking
Venezuela gaat momenteel door een crisis zonder voorgaande die in de recente jaren steeds erger geworden is om het dramatische punt te bereiken waarin ze alle aspecten van het leven aantast. De openbare dienstverlening is in elkaar gestuikt evenals de olie-industrie, het BNP is dramatisch naar beneden gegaan, er is hyperinflatie, een duizelingwekkende toename van de armoede, de vlucht van miljoenen Venezolanen naar het buitenland. De politieke onrust is geëscaleerd tot een extreem gevaarlijk niveau dat de grondwettelijke orde, het sociale weefsel en de goede werking van de instellingen ondermijnd. De bevolking vervalt in een staat van absolute kwetsbaarheid.
De regering van Nicolás Maduro nestelt zich in autoritarisme, onderdrukt de facto talrijke vormen van volksparticipatie die tot stand gebracht waren sinds het begin van het Bolivariaanse proces. De repressie tegen de talrijke protesten en uitingen van onvrede is toegenomen; de regering heeft de electorale weg als een mechanisme voor het nemen van collectieve beslissingen gegijzeld en klampt zich met alle middelen vast aan de macht. Maduro heeft buiten de grondwet geregeerd, met een permanente staat van beleg. Ondertussen woekert het extractivisme en worden economische aanpassingen doorgevoerd ten voordele van transnationale bedrijven die een negatieve impact hebben op zowel de samenleving als op de natuur.
Parallel hiermee hebben extremistische sectoren van het oppositie blok dat erin slaagde verschillende mobilisaties te leiden verschillende oproepen gelanceerd voor een omverwerping van de regering-Maduro in 2014 en 2017. Dit leidde tot zeer ernstige gewelddadige confrontaties en aanvallen op de infrastructuur. Dit heeft voort bijgedragen tot het verstikken van het dagelijkse leven van miljoenen mensen en had een zware negatieve impact op het vreedzame samenleven.
Daarnaast is mede door de groei van de politieke rechterzijde in Latijns-Amerika ook de politieke interventie toegenomen. Vooreerst heeft de regering van de Verenigde Staten van Amerika een veel agressievere houding aangenomen tegenover Venezuela sedert 2015 door presidentiële besluiten, dreigende verklaringen, het opzetten van regionale en internationale lobby’s tegen de regering-Maduro en economische sancties die een impact hebben op de nationale economie. Ook andere internationale actoren zoals China en Rusland hebben de gebeurtenissen beïnvloed in belangrijke mate ten voordele van hun eigen expansionistische belangen en hun economische en energetische honger waardoor een extreem gespannen geopolitieke constellatie ontstond.
Op 23 januari 2019 riep Juan Guaidó, de voorzitter van de Nationale Vergadering, zichzelf uit tot “interimpresident” van Venezuela om de leiding te nemen van een overgangsregering. Dit heeft een nieuwe escalatie in de crisis veroorzaakt. Deze poging om een parallelle staat te creëren werd vlug erkend door de regering van de Verenigde Staten van Amerika en die van gealliëerde staten zoals Canada, Argentinië, Brazilië, Colombia, Chili, Peru, Ecuador en Paraguay.
De creatie van een parallelle staat rond de Nationale Vergadering en het Hooggerechtshof in ballingschap, ondersteund door de VS en de zogenaamde Groep van Lima opent de weg voor een nog diepere crisis en het ontstaan van een internationaal gewapend conflict, een burgeroorlog met internationale deelname. Een verwoestend scenario voor de bevolking en voor de Venezolaanse republiek die zou kunnen worden opgedeeld en verdeeld onder verschillende internationale belangen zoals gebeurde in andere werelddelen als gevolg van recente imperialistische interventies.
Zowel de agressieve druk van de regering van de Verenigde Staten van Amerika als de diplomatieke confrontaties tussen deze laatste en de Venezolaanse regering creëren een zeer gevaarlijke situatie.
De huidige situatie is niet alleen een bedreiging voor de mogelijkheid voor een democratische transitie maar voor het leven zelf van miljoenen Venezolanen en de stabiliteit in de regio. In een gewapend conflict wordt het volk het eerste slachtoffer, temeer in de huidige situatie waar de bevolking zich al in een zeer kwetsbare economische situatie bevindt en geweld van territoriale conflicten ondergaat.
Wij ondertekenaars
- Verwerpen het autoritaire karakter van de regering-Maduro evenals de regeringsrepressie tegen het groeiende protest doorheen het land voor voedsel, transport, gezondheidszorg, openbare voorzieningen, lonen, enz. De bevolking van Venezuela, die momenteel zowel lijdt onder economische kwetsbaarheid als overheidsrepressie, heeft het recht daartegen te protesteren zonder daarvoor gecriminaliseerd te worden.
- We verwerpen de zelf-uitroeping van Juan Guaidó en de creatie van een parallelle staat die alleen zal leiden tot een groter conflict en geen oplossing biedt voor de belangrijkste problemen die het land kent.
- We verwerpen iedere antidemocratische kortsluiting die niet in functie staat van een door het volk besliste democratische oplossing.
- We verwerpen de VS-interventie evenals de vele andere vormen van vreemde interventie. Venezuela mag geen internationaal slagveld worden. Het is het Venezolaanse volk dat over zijn toekomst moet beslissen. We nodigen alle volken ter wereld uit om het Venezolaans volk in deze zin te steunen en te begeleiden.
- We doen een dringende oproep aan politieke actoren en sociale organisaties om de krachten te bundelen om de escalatie van het politieke conflict in Venezuela te stoppen.
- We eisen dat er scenario’s voor dialoog gepromoot worden en dat er gezocht wordt naar oplossingen waarin het Venezolaanse volk democratisch en van onderop kan beslissen over zijn nabije toekomst; om aan te knopen bij het proces van democratisering dat de Bolivariaanse revolutie in haar beginfase had opgebouwd.
- We vragen dat de oplossing gebaseerd is op de principes van de Grondwet van de Republiek. Dit is essentieel om het sociale, politieke en institutionele weefsel te herstellen.
- We steunen de voorstellen die vanuit Venezuela gedaan worden voor onderhandelingen via bemiddeling aangeboden door de regeringen van Uruguay en Mexico, of door het organiseren van een bindende volksraadpleging zodat de Venezolaanse bevolking kan beslissen over het organiseren van verkiezingen. Het feit dat de Organisatie van Amerikaanse Staten niet de benodigde stemmen kreeg om de proclamatie van Guaidó te steunen, duidt aan dat er nog ruimte is voor internationale dialoog.
- We nodigen nationale politieke actoren uit om manieren te zoeken om uit de economische crisis te geraken die de Venezolaanse bevolking verstikt. Deze moeten de basisnoden van de bevolking lenigen en zorgen voor een economische heropleving die ontwikkeling en sociale welvaart mogelijk maakt.
De uitweg uit de diepe crisis die de Venezolaanse samenleving ondergaat dient vreedzaam en grondwettelijk te zijn en de soevereiniteit van het Venezolaanse volk te herstellen.
