Sommigen stellen terecht dat corruptie van alle tijden is, net zoals de misdaad. De predikers van het conservatisme maken er een gebedsmolen van. Corruptie heeft morele aspecten, maar met moraliseren alleen komen we er niet. Corruptie is voor alles een sociaal-politiek fenomeen. De schaal van corruptie heeft vnl. te maken met de sociaal-politieke omgeving waarin corruptie al dan niet kan gedijen.
Het is duidelijk dat met de mondialisering, met de deregulering van de financiële markten, met de invloed van grote misdaadsyndicaten en de neoliberale ideologie van 'ieder voor zich' de politieke voorwaarden werden gecreëerd voor de 'groei' van de corruptie.
Op de jaarlijkse bijeenkomst van de corruptiewaakhond Transparancy International (TI) werd gesteld dat zowel ambtenaren als bedrijfsmanagers op hoog niveau mede schuldig zijn aan de huidige financiële crisis. Structureel liegen over de overheidsfinanciën (cfr. bv. Griekenland), witwaspraktijken, fraude, belastingontduiking,… verrijken de hoge ambtenaren en verarmt de gemeenschap. Griekenland staat lager dan Colombia en El Salvador op de jaarlijkse corruptie-index van TI. Ook Roemenië en Bulgarije scoren slecht. Jana Mittermaier, Directeur Europa van TI stelt dat onderzoek van haar instelling heeft aangetoond dat het bedrijfsleven zich op grote schaal schuldig maakt aan omkoping. Ook de financiële crisis in 2008 is volgens haar ontstaan door corrupte praktijken. Topmanagers van banken hebben het in hen gesteld vertrouwen misbruikt om er rijker van te worden. Door gebrek aan adequaat toezicht en nauwe vervlechting van bankiers, toezichthouders en politici kon de financiële crisis ontstaan.
De strijd tegen corruptie is in wezen een democratische strijd en een strijd tegen de basisregels van het kapitalisme van vandaag. Corruptie geeft vrij spel aan de grote misdaadorganisaties, vervalst de handel en de rechtsgang, verzwakt de gemeenschap en de democratie en kost de inwoners van een land handenvol geld. Er is aan regelgeving geen gebrek. Des te meer aan politieke wil. Volgens Mittermaier is de strijd tegen belangenverstrengeling topprioriteit. Het gaat om de 'draaideurmensen' uit de politiek die in het bedrijfsleven of als lobbyisten gaan werken of andersom. Als de politieke klasse zo verweven is met de belangen van banken en bedrijven, dan kan geen beleid meer verwacht worden van de politieke klasse die de belangen van de bevolking vooropstelt. Mittermaier hoopt dat de bevolking zich steeds meer afkeert van dat soort politici en bedrijfsleiders en ze op een of andere manier straft door publiek haar ongenoegen te uiten, er actie tegen te voeren, of er niet meer voor te stemmen bij verkiezingen (cfr. topbankiers van grootbanken die met overheidsgeld moesten gered worden, liberale politici die het als een tweede natuur beschouwen, politici als Jean-Luc Dehaene, Steve Stevaert, Luc Van den Bossche,…).
Volgens Mittermaier is de opstand tegen corrupte tirannen in de Arabische landen een hoopvol teken. Maar ze is minder enthousiast over de opkomende economieën zoals China, India, Rusland waar de corruptie een essentieel onderdeel blijkt te zijn om een beperkt aantal toplui te verrijken tegenover een arme en machteloze bevolking (die ook in de zogenaamde groeilanden steeds meer in verzet gaat tegen de politieke en economische klasse aan de macht). Maar ook daar groeit het verzet tegen de heersende politieke en economische elite. Hopelijk zal hetzelfde ook voor Europa gelden...
