N-VA grote overwinnaar
Als linksflamingante beweging wenst de V-SB de N-VA te feliciteren met haar historische verkiezingsoverwinning. Voor het eerst is een formatie die zich beroept op het Vlaams-nationalisme de grootste van het land geworden. Uiteraard juichen wij het toe dat de Vlaamsgezinde stem hiermee uit extreem-rechtse handen is gehouden, waarmee de trend die ook reeds bij de regionale verkiezingen duidelijk werd, werd voortgezet.
De overwinning van de N-VA verhoogt het potentieel van de Vlaamse Beweging om een aantal van haar traditionele kerneisen te verwezenlijken, al beseffen wij uiteraard ook dat de N-VA niet voor een ‘breukstrategie’ gaat. De mate waarin zij er al dan niet in slaagt de Belgische machtstructuren aan te tasten en een eventuele strategische deelname aan de Belgische regering, gekoppeld aan deelname in de Vlaamse, te benutten om aan Vlaamse natie-opbouw te werken, zullen voor ons belangrijke bepalende factoren (zo niet dé bepalende factoren) zijn in de beoordeling van de N-VA-strategie. De kans op compromittering door de Belgische machtsstructuren is reëel.
Wij kunnen ons er in ieder geval slechts om verheugen dat Bart De Wever het aangedurfd heeft om het in vraag stellen van het statuut van Brussel (hetgeen de linkse flaminganten al jaar en dag doen) opnieuw bespreekbaar te maken in ‘professionele’ politieke kringen en in de media. Al delen wij niet de visie van de N-VA waar deze een oplossing lijkt te zoeken in een vorm van condominium op basis van de gemeenschappen, toch is dit – na een periode waarin het ‘crolsisme’ zich steeds luider leek te roeren binnen de Vlaamse Beweging – een tweede positief gegeven, na de verwerping in april jl. van het crolsistische amendement van de afdeling Waasland binnen de VVB.
Over de sociale visie van de N-VA is reeds veel geschreven, en ook de V-SB heeft haar kritiek niet onder stoelen of banken gestoken. Dat zal met deze verkiezingsuitslag ook niet veranderen. Waar de N-VA zich bij de verkiezingen van 2009 nog een betrekkelijk sociaal profiel aanmat (denk bv. maar aan haar voorstel voor een in Vlaanderen verankerd energiebedrijf), was dit ditmaal beduidend minder het geval. Dit heeft haar verkiezingssucces niet verhinderd. Niettemin blijven wij ervan overtuigd dat ook een belangrijke groep linkse en op z’n minst sociaalvoelende Vlamingen voor de N-VA heeft gestemd.
Links als verliezer
Voor de zoveelste maal op rij hebben wat gemeenzaam linkse lijsten wordt genoemd, weinig potten gebroken. Dat geldt zowel voor de ‘gevestigde linkerzijde (sp.a, Groen!) als de radicale (PvdA+, FdG, LSP, CAP, Égalité). De sp.a boert achteruit, Groen! wint weliswaar een zetel maar boekt procentueel verwaarloosbare winst, en geen van de ‘klein-linkse’ formaties komt ook maar in de buurt van de (wettelijke én feitelijke) kiesdrempel, ondanks enkele opvallende lokale uitschieters voor PvdA+. In een tijdperk van economische crisis en onvrede met de heersende politiek is dit zeer bedroevend.
Naar onze mening, kan dit beter en zijn deze belabberde resultaten mede (uiteraard niet volledig) het gevolg van de ongemakkelijke omgang van links met de nationale kwestie.In een politieke cultuur waarin iedere fundamentele discussie over de politieke, sociale en economische toekomst afgeleid wordt door een inter-burgerlijk conflict over de nationale kwestie, kan links het zich niet permitteren deze laatste kwestie als onbelangrijk af te doen, of te reduceren tot een artificieel dispuut dat doelbewust ter afleiding zou gecreëerd worden door snode burgerlijke krachten. Men kan nog moeilijk volhouden dat de nationale kwestie allang geleden is opgelost. Wanneer het een Vlaamsgezinde formatie de grootste van het land wordt, is het misschien niet aan te raden zich al te melodramatisch te associëren met ‘ons landje’, en in de Rand ostentatief tweetalige affiches te gaan plakken en mee te stappen in het discours over de verdrukte Franstalige minderheid in Vlaams-Brabant, getuigt van weinig begrip voor de sociale strijd die zich in deze streek afspeelt.
Dat het Vlaamse nationale bewustzijn door centrum-rechts wordt ingekleurd, heeft o.i. minder te maken met ‘de ware aard van de Vlaming’ dan met de nalatigheid van de linkerzijde. Iedere linkse analyse, die de nationale kwestie ontkent, en iedere strategie die zich inschrijft in de verdediging van de lokale agent van het mondiale kapitalisme schiet in onze ogen tekort. Helaas maken we binnen links al te vaak die fouten. Veeleer dan zich te identificeren met het Belgische model moet het potentieel om Vlaamse en Waalse natie-opbouw als wapen in de strijd tegen het neoliberale te gebruiken meer benut worden.
Voor de ‘officiële linkerzijde’ komt daarbij nog dat zij zich de afgelopen decennia volmondig heeft ingeschreven in de neoliberale logica. Het is niet gemakkelijk zich contestatair ten overstaan van het Belgische neoliberale beleid op te stellen, wanneer men zelf twintig jaar lang heeft geholpen dit beleid vorm te geven en uit te voeren. De sp.a heeft actief meegeholpen aan de uitholling van de sociale zekerheid en heeft zich niet verzet tegen de deregulering van de kapitaalmarkten; Groen! Lijkt definitief te hebben gekozen voor een ecokapitalistisch model, waardoor het nauwelijks van de andere parlementaire formaties te onderscheiden valt.
Vooruit
Als linkse flaminganten streven wij naar een onafhankelijk Vlaanderen, maar dit Vlaanderen moet meer zijn dan een culturele regio die binnen een neoliberale Europese Unie een formele juridische zelfstandigheid geniet. Een Vlaanderen op maat van VOKA zou weinig substantiële verbetering betekenen t.o.v. het huidige België. Slechts met een soeverein Vlaanderen, dat zijn lot in handen neemt door democratische controle uit te oefenen op de sociale en economische sleutelsectoren (banken, fiscaliteit, energie, gezondheidszorg, onderwijs,…), in solidariteit met de andere soevereine naties, kunnen wij ernaar streven de welvaart te verzekeren en de democratie uit te bouwen. Wij hebben er dan ook geen enkel belang bij, dat links in Vlaanderen zwak blijft. De V-SB wil meehelpen die te versterken. Zonder daarom te pretenderen de waarheid in pacht te hebben menen wij alvast dat dit hiertoe enkele bouwstenen kunnen zijn, die deels ook op te vatten zijn als zelfkritiek:
- Zoals gezegd, moeten we als links complexloos omgaan met de nationale kwestie. Zonder in Vlaams chauvinisme te vervallen, moeten we het progressieve potentieel van de Vlaamse strijd erkennen en ons niet vasthechten aan de Belgische structuren. Elders is een dergelijk samengaan van nationaal bewustzijn en links engagement nagenoeg vanzelfsprekend, hier is de wederzijdse oppositie een handicap.
- Toegankelijkheid van vorm moet, maar mag niet ten koste gaan van de radicaliteit van de boodschap. De ‘ideologische oorlog’ moet ten volle worden aangegaan. Zowel op sociaal, economisch als ecologisch vlak dringt een breuk met het huidige model zich op.
- Onze pijlen moeten gericht blijven op de kapitalistische Belgische machtstructuren, en niet op andere linkse bewegingen. Discussie is goed en diversiteit van strategieën is zowat onvermijdelijk, maar interne klein-linkse ruzies interesseren geen kat. Tevens moet getracht worden de fragmentering van de linkse en sociale bewegingen te overstijgen; wederzijdse bruggen moeten worden geslagen.
