In Europa komen vele volkeren in verzet tegen de sociale bloedbaden die het neoliberaal besparingsbeleid aanricht en de democratische beslissingsmacht en soevereiniteit van de Europese volkeren uitschakelt. De jongste Europese verkiezingen in mei 2014 waren een eerste opdoffer voor de traditionele politieke partijen. Soevereinistische bewegingen zijn vandaag sterk vertegenwoordigd in het Europees parlement en het is een kwestie van tijd om op nationaal vlak, in de thuisbasis van deze bewegingen, hun democratisch draagvlak te zien groeien. In Griekenland veroverden ze zelfs , enkele weken geleden, voor het eerst in Europa, de regeringsmeerderheid na een klinkende overwinning van het links-soevereinistische Syriza o.l.v. Alexis Tsipras. Ook in andere landen, onder meer in Spanje met Podemos voelt de traditionele politieke elite de opkomende tegenwind. Hoe is de situatie bij onze dichtste zuiderbuur Wallonië? Zijn er in Wallonië sociale krachten aanwezig die kunnen aansluiten bij de grote trend bij de Europese volkeren die zich afzet tegen de EU en het totalitarisme van de oligarchie van banken, mno’s en hun politieke handlangers?
Het linkse Waalse regionalisme heeft ooit invloedrijke en gezaghebbende woordvoerders gehad. Wat de Europese volkeren vandaag scherper en scherper aanvoelen hebben de Walen al eens mogen meemaken: hoe zij leeggeroofd werden door de Brusselse holdings, de Generale en het industrieel patrimonium zagen ten onder gaan zonder nieuwe toekomstgerichte investeringen terwijl de Davignons fortuinen hebben opgebouwd. De Waalse haan en vakbondsvlaggen zijn in het naoorlogse Wallonië tot op vandaag op een evidente manier aanwezig in betogingen. Linkse en Waalse strijd zijn voor belangrijke stromingen in Wallonië Siamese tweelingen. Pro memorie verwijzen we in dit verband naar twee uitgesproken linkse wallinganten. We denken aan de syndicale leider André Renard en de linkse intellectueel Jacques Yerna. André Renard was een pur sang charismatische syndicalist. Geboren in 1911 was hij in 1936 mee in de eerste rijen voor de strijd voor de 40-urenweek, hij was Waals verzetsstrijder tijdens de nazi-bezetting en ijverde na de oorlog voor de autonomie van de vakbonden ten aanzien van de politieke partijen. Na de oorlog bleef hij een belangrijke rol spelen. In 1950 verzette hij zich tegen de terugkeer van Leopold III. In die strijd sneuvelden door Belgische gendarmekogels een drie tal betogers in het Luikse Grâce-Berleur, wat Renard en zijn kameraden ertoe bracht een Waalse regering te vormen, zelfstandig van het unitaire België. Hij speelde ook een centrale rol in de algemene staking tegen de Eenheidwet (1960-1961). In die strijd verdedigde hij economische structuurhervormingen. Het federalisme in de unitaire staat moest de realisatie van de hervormingen mogelijk maken. Na de opschorting van de staking wilde hij de strijd verder zetten. Hij nam ontslag en richtte de Waalse Volksbeweging op, de Mouvement populaire wallon (MPW). Door het vroegtijdig afsterven (1962) van André Renard zou de MPW nooit worden van wat hij ermee bedoelde. Uit de MPW zal het Rassemblement wallon (RW) groeien dat in 1968 werd opgericht. In de jaren daarop was het RW een te duchten politieke factor in de Belgische politiek. Nadat de traditionele partijen hun thema’s hadden overgenomen deemsterde het RW weg. In 1985 werd het ontbonden om via heel wat omzwervingen in 2011 terug RW te worden. Vandaag streeft de partij naar een autonoom Wallonië waarin de inwoners zelfstandig over hun toekomst beslissen: ofwel in een Belgische confederatie, als onafhankelijke staat of in een unie met Frankrijk. Vermeldenswaard in dit verband is dat in 1963 in Antwerpen tijdens een grote massabetoging van de Vlaamse Volksbeweging een afvaardiging van de Mouvement populaire wallon (MPW) deelnam aan deze betoging. De Walen stapten achter hun hanenvlag op met een spandoek in het Frans “Union pour le federalisme et les reformes de structures”. De Brusselse advocaat, Antoon Roosens (1929-2003) (die in de organisatie van de betoging een vooraanstaande rol speelde) zou de betoging nadien de zwanenzang van de geradicaliseerde Vlaamse beweging noemen. “De nieuwe Vlaamse klasse was al bezig de leiding van de Vlaamse beweging over te nemen, om er in plaats van een revolutionaire massabeweging een burgerlijke loge van dorpsnotabelen van te maken”.
De tweede figuur waaraan we even herinneren is Jacques Yerna (1923-2003). Afkomstig uit de arbeidersklasse werd hij licentiaat economische wetenschappen aan de unief van Luik.. Hij trad in dienst bij de studiedienst van het ABVV. In die functie werkte hij mee aan de vertaling van de door André Renard voorgestelde structuurhervormingen in praktische beleidsvoorstellen o.l.v. van Prof. H. Janne (ULB). Hij was een intellectueel, nauw verbonden met de arbeidersbeweging. Hij was ook journalistiek actief en directielid van La Gauche en La Wallonie. Hij verliet een tijd de PSB en wijdde zich volledig aan de door André Renard opgerichte MPW (Hij volgde trouwens Renard op als voorzitter toen deze laatste overleed). Yerna en cs. waren interessante gesprekspartners voor elke flamingant.
Zijn er in het Waalse ABVV, FGTB, tekenen van herleving van een links -adicale regionalistische reflex? Het is allemaal nog pril, maar toch voldoende interessant om er de nodige aandacht aan te besteden. We verwijzen in dit verband naar een bijdrage van Walter Pauli in het Knack-magazine (18 februari 2015). Onder druk van de lange PS- regeringsdeelnames was de linkse, regionale reflex ondergesneeuwd. De vakbond o.l.v. Anne Demelenne gaf prioriteit aan goede contacten met de regeringen met PS- deelname. Nochtans broeide er wat in het FGTB. De sterke man van de Waalse mettalo’s Nico Cué deed er alles aan om Anne Demelenne opzij te zetten. Met de PS voor het eerst sedert lang in de oppositie en A. Demelenne die herstelde van een slepende ziekte, zag Nico Cué de kans schoon A. Demelenne uit te rangeren en zijn invloed in de FGTB te vergoten. Nico Cué sluit aan bij de linkse traditie van een A. Renard en J. Yerna. N. Cué stelt zich complexloos links op. Hij is van Spaanse afkomst en laat zich inspireren door wat de nieuwe links radicale bewegingen Podemos in Spanje en Syriza in Griekenland verdedigen. Daarenboven is hij net zoals A. Renard een overtuigde regionalist. In de lijn van die overtuiging heeft Nico Cué al vaak opgeroepen om terug te grijpen naar de Beginselverklaring van het ABVV in 1945. Artikel één in die verklaring spreekt over een “klassenloze maatschappij en de verdwijning van het salariaat” als syndicaal ideaal. Voor die nieuwe samenleving zal de vakbond moeten vechten: niet een klassieke klassenstrijd moet men aangaan, maar een niet minder hevige strijd van alle producenten van rijkdom tegen de oligarchie der banken en monopolies, die de opperste meesters zijn geworden van gans het productieapparaat. Op die manier koppelt Cué de brandende actualiteit – inleveringen, de EU, Griekenland, de gevolgen van de bankencrisis, LuxLeaks, Swissleaks,… - aan de oude ideologische basis die in 1945 geen keuze wilde of kon maken tussen de Belgische Socialistische Partij (BSP) en de Kommunistische Partij van België (KPB). Ook dat verleden krijgt een vervolg in Wallonië: een groeiend aantal ABVV-ers en FGTB-ers rekent de links radicale PVDA-PTB tot de vrienden van de beweging. In Wallonië ziet een deel van de FGTB-achterban graag dat de vakbond afstand neemt van de PS-sp.a. Al in 2011 dreigde Nico Cué met een ‘algemene staking van 72 uren’ tegen de regering Di Rupo. Walter Pauli: “De waarheid is dat Nico Cué en co aansturen op een Grieks scenario, een basissyndicalistische variant waarin de macht opnieuw toekomt aan een brede linkse volksbeweging die afkering van elke regering die aanpapt met de Europese instellingen, de banken met rust laat, het grootkapitaal beschermt, en de bevolking laat inleveren. Met zijn discours beïnvloedt Nico Cué ook het CSC, de Franstalige vleugel van het ACV.” Is met Nico Cué een nieuwe André Renard ‘opgestaan’ in Wallonië? In elk geval als het van hem afhangt zal Wallonië zich vervoegen bij de brede Europese beweging van soevereinistische en solidaire bewegingen die vandaag de neus door het venster steken en de traditionele machtselite in de EU uitdagen.
Vanuit de V-SB hebben we veel aandacht gegeven aan contacten met onze links-soevereinistische kameraden aan de overzijde van de taalgrens in Wallonië. Niet toevallig hebben we in 2007 reeds een gezamenlijke verklaring uitgegeven met de RPW, Rassemblement populaire wallon (RPW). Met kameraden als een Nico Cué liggen er terug mogelijkheden om verder te werken aan een breed front van soevereinistische en solidaire bewegingen in Vlaanderen en Wallonië.
