Op 9 november 2014 was het 25 jaar geleden dat in de Muur van Berlijn de eerste openingen werden gemaakt en die de scheiding tussen de Duitse Democratische Republiek (DDR) en de Duitse Bondsrepubliek(BRD) zou ongedaan maken en Duitsland weer herenigd werd.
Er waren maar een handvol Vlamingen die de DDR van binnenuit goed kenden. Daaronder Jef Turf die in zijn memoires “Van kernfysicus tot Vlaams communist” uitvoerig en kritisch schrijft over zijn zijn vele bezoeken en ervaringen. Volgens J. Turf kan men de DDR niet begrijpen als men geen kennis heeft van de voorgeschiedenis, vooral de gebeurtenissen na de Eerste Wereldoorlog. In navolging van de Oktoberrevolutie in Rusland werd door de Spartakisten, de voorlopers van de Duitse communisten, een poging gewaagd om een revolutionaire opstand te ontketenen. De leiders van de opstand, Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht, werden gevangen genomen, gefolterd en vermoord, waarna hun lijken in de Spree gegooid werden. Dit lot stond nog honderden Duitse revolutionairen te wachten. Dit was het werk van de Freikorpsen, de voorlopers van Hitler. Nadat Hitler aan de macht was gekomen, werd de jacht geopend op de communisten, die naar de concentratiekampen werden gestuurd. De generatie communisten die na de tweede wereldoorlog aan de macht kwam in de DDR had dit alles meegemaakt. Zij stonden voor een bijna onmogelijke taak. Een bevolking die was gebrainwasht door het nazisme en murw geslagen door de laatste fase van de oorlog, op weg zetten naar een samenleving van het socialistische type. Bovendien stond de DDR, in het bijzonder in Berlijn, in het oog van de storm ontketend door de Koude Oorlog. De stad was een centrum van spionage, sabotage, hetze van de CIA, via de radiozender Freies Deutschland, en van de zogenaamde Oostpriesterhulp van de Vlaamse “spekpater”. In die voorwaarden is het niet verwonderlijk dat staatsgeweld wordt aangewend om de samenleving leefbaar te maken. Dat daarbij fouten werden gemaakt is onvermijdelijk. Bovendien werd het “communistisch model” van de Sovjet-Unie klakkeloos overgenomen. In die context kon de veiligheidsdienst, de Stasi, zich ontwikkelen als een alomtegenwoordig repressief instrument, dat de individuele voorkeur van de burgers wilde controleren en elke afwijkende mening trachtte te bestraffen. Het is mede wegens deze evolutie dat de inwoners van Leipzig en Berlijn tot de socialistisch conclusie kwamen “Wir sind das Volk!” en uiteindelijk de Muur sloopten. Wie in het Westen de DDR echter beschouwde als een soort collectieve gevangenis vergist zich volkomen. De Berlijnse Muur, hoe drastisch ook, was een noodmiddel om de Westerse economische en politieke agitatie zoveel mogelijk buiten te houden. Volgens Jef Turf functioneerde de DDR behoorlijk als een leefbare staat, met ernstige fouten, maar met de vaste wil tot een samenleving te komen van het socialistische type, die niet alleen elk nieuw fascistisch avontuur zou uitsluiten, maar naar een betere solidaire wereld zou leiden. Uiteindelijk zouden de gemaakte fouten op democratisch en economisch gebied zwaar betaald worden door de Duitse hereniging, die meteen elke basis voor de noodzakelijke socialistische hervormingen vernietigde“.
Mede door de politiek van glasnost en perestrojka onder Sovjetleider Michael Gorbatsjov weigerde de Sovjet-Unie te helpen in het onderdrukken van de volksopstand in de DDR. Hij wordt in Duitsland gezien als dé beslissende factor die de Duitse hereniging op een vreedzame manier heeft mogelijk gemaakt. De nu zieke, 83-jarige Gorbatsjov werd bij de viering van 25-jaar val van de Muur in Berlijn als een held ontvangen. Hij bezorgde echter de Duitse (en Westerse elites) een koude douche in zijn toespraak waarin hij het Westen zware verwijten maakte en wees op gebroken beloftes. Volgens Gorbatsjov heeft het Westen zich niet gehouden aan afspraken die bij het einde van de Koude Oorlog werden gemaakt. Hij verwees naar de gebroken belofte om de NAVO niet Oostwaarts uit te breiden, de opdeling van Joegoslavië, de eenzijdige erkenning van een afvallige Servische provincie Kosovo, als onafhankelijke staat. Hij verwees ook naar het raketschild aan de westgrens van Rusland, de illegale aanvalsoorlog tegen een soeverein land Irak onder valse voorwendsels en het omverwerpen van het Kadaffi-bewind in Libië mits Navo- tussenkomst. Hij steunt president Vladimir Poetin in de verdediging van de Russische belangen ten aanzien van Oekraïne en riep het Westen op de economische sancties tegen Rusland op te heffen en terug in dialoog te gaan. Vergeten we daarbij niet dat de val van de Muur in 1989 een gevoel van euforie en overwinning in het Westen deed groeien met zelfs het definitieve einde van de geschiedenis, lees: de definitieve overwinning van het Westers, liberaal kapitalisme. We zijn nu 25 jaar later, de gemeenschappelijke communistische vijand is weggevallen, het Westen bevindt zich in een diepe economische crisis, de democratie dreigt te worden vervangen door een plutocratische dictatuur, de interne cohesie van de Westerse landen staat onder druk en er groeit massaal volksverzet. Het lijkt erop dat de geschiedenis pas is begonnen.
Miel Dullaert
